5 sierpnia Niemcy zajęli m.in. Szpital Wolski. Pacjenci, którzy nie mogli wstać z łóżek już nigdy z nich nie wstali.

Od tego dnia wsparcie armii niemieckiej stacjonującej w Warszawie, zorganizowane przez Himmlera, które pojawiło się 4 sierpnia, wkroczyło do akcji.

Były to oddziały:

• grupy policyjnej z Kraju Warty, dowodzoną przez SS-Gruppenführera Heinza Reinefartha
  (dwie i pół kompanii zmotoryzowanej policji, kompania zmotoryzowanej żandarmerii, kompania SS „Röntgen”, batalion podchorążych z V oficerskiej szkoły piechoty),
• Brygady SS „Dirlewanger” dowodzoną przez SS-Oberführera Oskara Dirlewangera.
  Jednostka ta specjalizowała się dotąd w prowadzeniu brutalnych akcji pacyfikacyjnych na tyłach frontu wschodniego. Większość jej żołnierzy stanowili niemieccy kryminaliści powyciągani z więzień i obozów koncentracyjnych, którym obiecano ułaskawienie w zamian za walkę dla III Rzeszy;
• Brygady Szturmowej SS RONA (Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Ludowa) dowodzoną przez SS-Brigadeführera Bronisława Kaminskiego.
  Była to formacja kolaboracyjna złożona w większości z Rosjan i Białorusinów. Po wybuchu powstania spośród żołnierzy brygady sformowano pułk szturmowy pod dowództwem majora Iwana Frołowa (złożony z ok. 1700 nieżonatych mężczyzn);
• 608. pułk ochronny dowodzony przez pułkownika Willi Schmidta;
  dwa bataliony azerbejdżańskie (batalion „Bergman” i I batalion 111. pułku).

Do niedawna stał tam drewniany krzyż, słabo widoczny.
Dziś odsłonięto dużo poważniejszą instalację, która na pewno zastanowi każdego przechodnia i przejeżdżających podróżnych i wzbudzi zainteresowani tym miejscem.

A jest to bardzo ważne miejsce w dziejach warszawskiej Woli i najnowszej historii Warszawy.

Napis na tablicy:

MIEJSCE PAMIĘCI NARODOWE]
TEREN MASOWEGO MORDU

W dniach od 5 do 12 sierpnia 1944 roku w kilku miejscach po obu stronach ulicy Górczewskiej, od wiaduktu kolejowego aż za estakadę alei Prymasa Tysiąclecia, spędzano, ograbiano, krwawo męczono i wymordowano około 12 000 bezbronnych mężczyzn, kobiet i dzieci z dzielnicy Wola w odwecie za Powstanie Warszawskie.

Byli to mieszkańcy ulic: Działdowskiej, Gostyńskiej, Górczewskiej, Moczydło, Płockiej Radzickiej (Rabsztyńska), Sokołowskiej, Staszica, Syreny, Szlenkierów, Eustachego Tyszkiewicza, Hipolita Wawelberga, Św. Wojciecha, Zagłoby, Zbożowej, Żytniej oraz ulic pobliskich.

Wśród ofiar byli pacjenci, lekarze, studenci medycyny i pracownicy Szpitala Wolskiego przy ulicy Płockiej 26 (obecnie Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc).

Zbrodni tej dokonały oddziały niemieckie tłumiące powstanie. Ciała zamordowanych zostały tutaj spalone na stosach.
Ich popioły przeniesiono 6 sierpnia 1946 r. do kurhanu pod pomnikiem Polegli-Niepokonani na Cmentarzu Powstańców Warszawy przy ul. Wolskiej.

ICH ŚMIERĆ JEST CENĄ NASZEJ WOLNOŚCI.
OCHRONA ICH PAMIĘCI SŁUŻY OCHRONIE NASZEJ WOLNOŚCI.

Więcej o wydarzeniach tamtych dni na Woli w portalu Wikipedia

5 sierpnia jest Ogólnowarszawskim Dniem Pamięci Mieszkańców Woli, ustanowionym przez Radę Miasta 15 lipca 2010 r.

Zdjęcia: Ewa Bratosiewicz.