Historyczny budynek KS Orzeł
ul.Podskarbińska 11

Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Odział w Warszawie przypomina  co nieco o samym budynku publikując informację na FB.

Jest to jedyny zachowany w Warszawie modernistyczny obiekt użyteczności publicznej autorstwa arch. Macieja Nowickiego (1910-1950). Historia projektowania i budowy tego unikalnego budynku sportowego (współprojektantem był arch. Z. Karpiński) trwająca w latach 1938-39 kończy się po II wojnie światowej. Losy zawodowe sprawiły , iż większą część twórczego życia autor spędził za granicą. Tam stworzył m.in. wpisany w USA do rejestru zabytków i przewidziany do wpisania na listę dziedzictwa światowego obiekt Paraboleum, - kryty stadion w Raleigh, USA , stanowiący wzór dla przestrzennych przekryć podobnych obiektów na całym świecie. Był współprojektantem gmachu ONZ,; przez krytyków i historyków architektury jest uznany za jednego z „pionierów architektury II poł. XX wieku”. Dowodzi tego nie tylko wygrany wraz z Janem Bogusławskim konkurs na pawilon polski na wystawę światową w USA w roku 1939 ale przede wszystkim jego wizja powojennej , futurystycznej odbudowy Warszawy. Projekt budynku KS Orzeł charakteryzuje „corbusierowski” sposób operowania materiałem i artykulacja elewacji oraz zastosowanie nowatorskiej, nawiązującej kształtem do łupiny orzecha. konstrukcji dachu.

Choć Klub Sportowy Orzeł swą historię rozpoczyna w roku 1922 na Grochowie, to po wojnie ze zmiennym szczęściem dotyczącym nazwy, protektorów i siedziby, trwa do dziś.

Obiekty KS Orzeł położone są po dwóch stronach ul. Podskarbińskiej pod numerami 11 i 14. To odpowiednio część historyczna i nowoczesne obiekty lekkoatletyczne i tenisowe.

W 1972 roku z wielką pompą, sztandarami i przemówieniami różnych oficjeli partyjnych przy Podskarbińskiej 11 uruchomiono dla ludności obiekt sportowy KS Orzeł i tor kolarski, który popularnie nazywano „Nowe Dynasy”
Warto przeczytać wspomnienie z tamtego wydarzenia napisane przez jednego jego uczestników Krzysztofa Więckiewicza p.t. Harleye na Nowych Dynasach.

Zniszczony tor kolarski KS OPrzeł

W skład obiektu KS Orzeł wchodził wspomniany wyżej tor kolarski, hotel z zapleczem gastronomicznym, dwie sale sportowe, siłownia, sauna i gabinety odnowy biologicznej oraz ambulatorium lekarskie.

Tor kolarski w Warszawie, to było coś!
Tam trenowali nasi świetni torowi kolarze i m.in. Konrad Czajkowski (uczestnik Olimpiady  w Sydney), Mirosław Jurek, Szymon Kornacki czy Tomasz Zawistowski.
Tam odbywały się imprezy kolarskie jak Mistrzostwa Europy, Mistrzostwa Polski,  czy Wielka Nagroda Polski.

Zniszczony tor kolarski KS OPrzeł

Obiekt ten służył wszystkim sekcjom i dawał możliwość rozwoju wielu talentom. Tutaj siatkarskie kariery rozpoczynali bracia Nalazkowie i Zdzisław Ambroziak oraz gimnastyczka, olimpijka Łucja Matraszek. Także tu pasmo sukcesów trenerskich w judo i zapasach kobiet rozpoczęła Wanda Piotrowska. Wśród jej podopiecznych były medalistki ME: Karolina Pastuchów, Barbara Siemieniuk i Marta Waz.

W trudnych latach kryzysu gospodarczego i transformacji społeczno-politycznej władze Polskiego Związku Kolarskiego, podobnie jak i inne instytucje zapomniały o torze kolarskim „Orła”. Z powodu braku środków finansowych obiekt popadł w ruinę i obecnie jest wyłączony z eksploatacji.

Tyle, bo więcej zapewne historii pamiętają wychowankowie Orła, oficjalnie dowiadujemy się ze strony internetowej KS Orzeł

Być może we wspomnianych latach transformacji i początków polskiego drapieżnego kapitalizmu  działacze klubu nie potrafili zapewnić zainteresowania obiektem, może stracili serce do kolarstwa a może ktoś się pokłócił z Polskim Związkiem Kolarskim?
Skutkiem tego Nowe Dynasy szybko się zestarzały zarosły samosiejkami i zielskiem.
Obiekt słabo zabezpieczony stał się miejscem mało bezpiecznym i przyjaznym.

Polski Związek Kolarski jednak nie zapomniał o tym ze chce mieć tor kolarski i znalazł finansowanie na budowę takowego, nowoczesnego krytego obiektu.
BGŻ Arena w Pruszkowie, bo o nim mowa uruchomiono w 2008 roku (znowu pompa, sztandary i przemówienia) za kwotę 92 mln. zł.
Jednak obiekt w Pruszkowie jest mocno zadłużony i przez finansowe kłopoty przejął go Centralny Ośrodek Sportu.

Nowe obiekty KS Orzeł
ul. Podskarbińska 14

A co z naszym Orłem?
Ano nic. Działacze klubu nie mieli serca do kolarstwa. Doprowadzono do pięknej odnowy, remontu i doposażenia obiektu przy ul. Podskarbińskiej 14. Postawili na lekkoatletykę.
Od dawna panuje w Klubie oficjalna opinia, że toru kolarskiego nikt już nie potrzebuje, bo przecież jest w Pruszkowie.
Zarząd klubu stawia na komercję i ma ambitne plany rozwoju. Zakładają one nowe inwestycje (zadaszenie kortów tenisowych, remont hotelu i sal sportowych, budowa w miejsce toru kolarskiego  wielofunkcyjnej hali sportowej i basenu), wzrost poziomu sportowego zawodników i organizację prestiżowych imprez sportowych.

Nowe obiekty KS Orzeł
ul. Podskarbińska 14

Właściwie to po co jeszcze jeden basen, jeszcze jedna hala, kiedy takie są w okolicy, na dzielnicy i w Warszawie? Bo przecież toru kolarskiego nie było potrzeby utrzymywać bo powstał w Pruszkowie.
Nie miało też pewnie sensu o zbieganie by ten nowoczesny tor kolarski mógł powstać na terenie Orła.

Ale cóż.
Miejmy tylko nadzieję, że w najbliższym czasie nie dojdzie w obiektach przy Podskarbińskiej 11 do tajemniczych samozapłonów, przypadkowych pożarów i zawaleń.

Zdjęcia: Michał Pawlik