Będzie to fasada niedawno zakończonej realizacji rozbudowy siedzib sądownictwa administracyjnego w Warszawie – budynku Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przy ul. Jasnej 6 i Jasnej 2/4, wzniesionego według projektu pracowni S.A.M.I. ARCHITEKCI Mariusz Lewandowski i Wspólnicy Sp. z o.o.

Elewacja NSA od strony Boduena

Ulica Jasna, Szpitalna i Boduena

Nowa część Naczelnego Sądu Administracyjnego została wzniesiona w kwartale ulic Boduena, Jasnej oraz Szpitalnej i ograniczona od strony południowej istniejącym tu wcześniej obiektem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Kubistyczna zabudowa tego fragmentu Warszawy oraz sąsiedztwo innych obiektów administracyjnych i biurowych, stanowiło bardzo wymagający kontekst architektoniczno-urbanistyczny.

Głównym założeniem projektowym było optymalne wykorzystanie dostępnej powierzchni działki z zachowaniem wysokich walorów estetycznych i użytkowych obiektu. Został on wzniesiony jako dziesięciokondygnacyjny z dwoma poziomami podziemnymi, zawierającymi parking, archiwa i pomieszczenia przeznaczone do obsługi technicznej. W części środkowej założenia zastosowano obniżenie do sześciu kondygnacji, co posłużyło do wyodrębnienia w bryle dwóch krańcowych dominant. Oprócz zabiegu formalnego, rozwiązanie to zapewniło normatywne doświetlenie zabudowy sąsiedniej i projektowanej. Dodatkowe nadwieszenie nad chodnikiem (o wartość 2,5 m) opisywanych części budynku pozwoliło na uzyskanie powierzchni użytkowej do realizacji pomieszczeń określonych w programie funkcjonalnym. Wycofanie dwóch ostatnich kondygnacji nawiązuje do wysokości sąsiedniej zabudowy, co umożliwiło projektantom wprowadzenie tarasu. Gmach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego łączy zadaszone atrium ze strefą wejściową do części rozbudowanej.

Komunikacja pionowa została zogniskowana wokół dwóch klatek schodowych (pełniących również funkcję ewakuacyjną) z dwiema windami osobowymi. Do obsługi pomieszczeń pomocniczych i gastronomicznych (archiwa, bufet) przewidziano dźwigi towarowe o niewielkich rozmiarach. Należy podkreślić, że gmach jest w pełni dostępny i dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, a w szczególności poruszających się na wózkach inwalidzkich. Wśród zastosowanych rozwiązań znalazły się windy międzypiętrowe i podnośnik z poziomu chodnika na wysoki parter.

Bufet wraz z towarzyszącymi pomieszczeniami został zlokalizowany w obrębie sutereny (tzw. poziom 0), z zachowaniem wymaganego przepisami prawa budowlanego doświetlenia światłem dziennym. Tu też znalazły się: magazyny gospodarcze, pomieszczenia techniczne i obsługujące, tj. ambulatoria, pokój archiwisty, poligrafia powielarnia, warsztat i pomieszczenia socjalne. Sale rozpraw i pokoje obsługi petentów umieszczono na kondygnacjach pierwszej (tzw. wysoki parter lub poziom +1) i drugiej, wraz z obszernym lobby.

Pasaż wewnętrzny przykryty szklanym dachem

W tej strefie użytkownikom budynku zapewniono: recepcje, szatnie, biura podawcze i węzły sanitarne sąsiadujące z klatkami schodowymi. Sale rozpraw (wschodnia część budynku) poprzedzono holami z miejscami do oczekiwania oraz zielenią. W części zachodniej znajdziemy bibliotekę, czytelnię wraz ze składnicą zbiorów, informację o własnościach sądu i czytelnię akt, a także kasę. Trzecia kondygnacja nadziemna (poziom +2) mieści pięć sal rozpraw, z których jedną zaprojektowano dla około 195 osób. Dzięki temu pomieszczenie pełni również funkcję sali zgromadzeń, dołączono do niej również zaplecze magazynowo-cateringowe. Wysoki parter z poziomem +2 łączą, oprócz klatek ewakuacyjnych, dwa reprezentacyjne biegi schodowe.

Funkcje biurowe zaprojektowano na kondygnacjach +3 do +9 w systemie dwutraktowym, zapewniającymi optymalne wykorzystanie powierzchni usługowej i doświetlenie światłem naturalnym pomieszczeń przeznaczonych do pracy. Przewidywane głębokości biur zostały zróżnicowane, co zapewnia elastyczność przestrzeni. Zadbano również o reprezentacyjność wnętrz i zlokalizowanie lobby na każdej kondygnacji – elementów nieodzownych w tego typu realizacji.

Fasada

Detal fasady bryły wieńczącej

Projektując elewacje budynku, architekci mieli na uwadze kontekst historyczny otoczenia i nie starali się z nim konkurować. Wpisali się weń płynnie, zachowując jednak indywidualizm oraz współczesność swojego rozwiązania. Główną zasadą, jaką przyjęli był podział fasady na trzy strefy: pierwszą, która objęła przyziemie i wysoki parter, drugą – poziomy od drugiego do siódmego i trzecią ostatnią, którą wycofano w stosunku do głównych brył budynku.

W elewacji zastosowano rytmiczne układy elementów kamiennych i przeszkleń, jako bezpośrednie nawiązanie do budynku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Dwa pierwsze poziomy nowo wzniesionego obiektu opasano taflami szklanymi, regularnie rozcinanymi słupami w okładzinie z jasnego piaskowca, pozwalając tym samym na wgląd przechodniów do wnętrza obiektu. Głęboki podcień wejściowy, zlokalizowany w środkowej części budynku i wsparty na kwadratowych słupach, podkreśla monumentalny charakter oraz rangę instytucji, którą reprezentuje. Ukryte w cieniu szerokie schody wprowadzają petentów do lobby wysokiego parteru. Nad podcieniem góruje szklana tafla, podzielona wąskimi profilami okiennymi oraz podwojonymi kamiennymi żebrami. Układ tych ostatnich, jak wskazują projektanci, ma budzić skojarzenia z antycznymi kolumnadami i został zainspirowany wielkim porządkiem. Fasadę kończy taras z oświetleniem i uporządkowaną zielenią, posadzoną w prostokątnych kamiennych donicach.

Dwie symetryczne bryły skrajnych dominant nawiązują do budowy kolumny: przeszklenie – baza, kondygnacje II–VII – trzon, dwie ostatnie – głowica. Okna tych elewacji ujęto w ramy poziomych i pionowych pasów. Dodatkowo tafle szkła zostały częściowo przysłonięte elementami z piaskowca o strukturze ryflowanej, wyróżniającej się na tle pozostałych płaszczyzn. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskano plastyczną grę światła i cienia. Na zwieńczeniu budynku zlokalizowano wycofane, przeszklone bryły dwóch ostatnich kondygnacji. Zastosowano tu rozwiązania bardziej industrialne, z pokazaniem metod montażu szklanych żeber, które stanowią rodzaj transparentnych podziałów elewacyjnych. Obok elementów metalowych swoje miejsce znalazły tu również ryflowane płyty z piaskowca. Szare wewnętrzne żaluzje zapewniają ochronę przed nadmiarem słońca.

Mimo strefowania i różnorodnego charakteru poszczególnych fragmentów fasady, konsekwentne prowadzenie elementów masywnego kamienia i lekkich przeszkleń zapewniło jednorodność oraz spójność całości założenia.

We wnętrzach, również autorstwa pracowni S.A.M.I. ARCHITEKCI, dominują podobne materiały, co w fasadzie. Swoje odzwierciedlenie mają tu kolumny obłożone płytami z piaskowca, szklane elementy zrealizowane w postaci balustrad oraz metalowe wykończenia. Szerokie i wysokie korytarze o gładkich i kamiennych posadzkach podkreślają rangę obiektu. Kolorystyka elementów wykończeniowych jest stonowana i chłodna. Akcentem ocieplającym całość są wykończenia z drewna.

Klatka schodowa ze szklanymi stopnicami

Budzenie świadomych skojarzeń z antykiem jest szczególnie korzystnym zabiegiem, polegającym na podkreślaniu monumentalnego charakteru instytucji, jaką jest sąd. Szczególnie ważne w tej realizacji stało się korzystne połączenie obiektu historycznego ze współczesnym. W związku z tym nie dziwi fakt, że budynek otrzymał wyróżnienie w konkursie organizowanym przez Stowarzyszenie Architektów Polskich, w kategorii obiektów zrealizowanych ze środków publicznych w roku 2008.

Krótko:

• Lokalizacja
  ulica Boduena 3/5. Warszawa
  
  
• Pracownia Projektowa
  pracownia projektowa: SA.M.I. Architekci. Mariusz Lewandowski i Wspólnicy. Sp. z o.o.
  
  
• Architekci
  Anna Albiniak, Marta Busłowicz, Mariusz Korytkowski, Seweryn Grobelny, Rafał Turno, Paweł Pyłka,
  
  
• Współpraca autorska
  Monika Goszczyńska
  
  
• Data opracowania
  lata 2004-2005
  
  
• Data realizacji
  lata 2005-2008 (oddanie do użytkowania w grudniu 2008)
  
  
• Inwestor
  Naczelny Sąd Administracyjny
  
  
• Powierzchnia całkowita
  14566
  
  
• Powierzchnia zabudowy
  1807.5
  
  
• Kubatura brutto
  76869
  
  
• Generalny wykonawca
  Warbud SA.
  
  
• Wykonawca okien przeciwpożarowych oraz drzwi wewnętrznych
  BEM Brudniccy Sp. z o.o.
  
  
• Dostawca/producent opraw oświetleniowych
  Siteco Lighting Poland Sp. z o.o.
  
  
• Armatura łazienkowa
  Hansgrohe

Artykuł ukazał się w magazynie dla architektów i projektantów Świat Architektury, nr 1 z kwietnia 2010 r.
Zdjęcia i tekst udostępnione za zgodą redakcji.

Dziękujemy za udostępnienie