Przez trzy dni szefowie narodowych służb geologicznych debatowali nad kluczowymi problemami europejskiej gospodarki surowcowej, roli służb geologicznych w administracji swoich krajów i Unii Europejskiej oraz działaniach na rzecz ochrony społeczeństw przed zagrożeniami naturalnymi.

Gospodarzem spotkania był Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, który w Polsce ustawowo pełni funkcję narodowej służby geologicznej. Znaczny wkład wniosła ukraińska służba geologiczna; jej członkowie przygotowali szereg wycieczek studialnych po swoim kraju.

Trzydniowy maraton konferencji, paneli dyskusyjnych i wycieczek geologicznych odbywał się w szczególnym okresie – polskiej prezydencji w Unii Europejskiej i czterdziestym, jubileuszowym roku istnienia EuroGeoSurveys.

Obrady szczytu odbywały się w siedzibie Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie.
Na zdjęciu szefowie służb przy okrągłym stole w zabytkowej, niedawno odrestaurowanej Rotundzie prof. Morozewicza.

Pierwszy dzień spotkania poświęcono surowcom mineralnym. Konferencja zatytułowana „Strategia EU 2020 w zarządzaniu surowcami mineralnymi” zgromadziła ekspertów z Komisji Europejskiej pod przewodnictwem Paula Anciaux z Generalnej Dyrekcji Przedsiębiorstw i Przemysłu, agend ONZ, środowisk akademickich i służb geologicznych. Obecni byli przedstawiciele polskiej rządowej administracji geologicznej i gospodarczej. Patronat nad imprezą objęło Geocentrum Polska – organizacja zrzeszająca naukowców i przemysłowców, powołana niedawno z inicjatywy PIG–PIB.

Konferencję otworzył Główny Geolog Kraju, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska dr Henryk Jacek Jezierski. Dyskutowano o sposobach zapewnienia większej samowystarczalności surowcowej Europy, perspektywach rozwoju górnictwa i poszukiwaniach nowych źródeł surowców mineralnych. Eksperci zwrócili uwagę na konieczność oszczędnej gospodarki zasobami. Podkreślili rolę recyklingu i zagospodarowania odpadów przemysłowych. Jako przykład pokazano działalność KGHM, który odzyskuje wiele cennych metali (m.in. złoto, kobalt, ren) z odpadów po przerobie hutniczym koncentratów rud miedzi i srebra.

Sporą część referatów poświęcono pozornie prozaicznym surowcom – kruszywom naturalnym i materiałom do produkcji cementu. Te niedoceniane na co dzień surowce mają kluczowe znaczenie dla gospodarki. Nie można bez nich zbudować ani kilometra nowej drogi, ani jednego domu. Ich pozyskiwanie jest jednak coraz trudnejsze w zurbanizowanej i coraz bardziej ceniącej swe środowisko naturalne Europie.

Drugi dzień obrad poświęcono strategii działania służb geologicznych oraz wewnętrznym sprawom organizacyjnym. W tej części uczestniczyli wyłącznie szefowie służb, pozostali uczestnicy udali się na wycieczkę geologiczną do kopalni piasków kwarcowych Grudzen Las k. Opoczna.

Bardzo interesujący był dzień trzeci – spotkanie robocze dyrektorów służb geologicznych na temat niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego. Gośćmi EuroGeoSurveys byli przedstawiciele amerykańskiej służby geologicznej USGS, która wspólnie z Państwowym Instytutem Geologicznym przygotowuje raport o potencjalnych zasobach gazu łupkowego w Polsce. Donald Gautier z USGS, światowej sławy ekspert w dziedzinie oceny zasobów surowców, autor opublikowanego trzy lata temu raportu o potencjalnych złożach ropy i gazu w Arktyce wprowadził zebranych w niezwykle skomplikowaną metodykę statystyczno – geologicznego szacunku zasobów. Wyjaśnił, że państwowe służby geologiczne  w odróżnieniu od agencji komercyjnych muszą być absolutnie precyzyjne w swych prognozach, co wymaga zebrania ogromnej ilości danych i starannego doboru analogów – eksploatowanych już pól gazowych, które w końcowej fazie obliczeń służą do oceny ilości gazu faktycznie możliwego do wydobycia.

Sporo uwagi poświęcono ekologicznym aspektom wydobywania gazu łupkowego. W referatach wskazywano przykłady amerykańskich, brytyjskich i polskich regulacji prawnych chroniących środowisko. Dobitnie artykułowano konieczność nadzoru służb geologicznych nad przestrzeganiem reżimów technologicznych, potrzebę monitoringu środowiska i badań naukowych nad możliwymi, niekorzystnymi aspektami intensywnej działalności wiertniczej. Wskazano na potrzebę ścisłej współpracy służb z administracją państwową, samorządową i lokalnymi społecznościami w celu ochrony środowiska i zasobów wód podziemnych.

Przed delegatami jeszcze dwudniowa wycieczka po stanowiskach geologicznych na Ukrainie.

Zdjęcie: Państwowy Instytut Geologiczny